Kompleks
Słowo pochodzi od łacińskiego wyrażenia complexio, które oznacza połączenie, wyrównanie. Kompleks to zespół wyobrażeń, odczuć czy pragnień, które tkwią w podświadomości człowieka i nie są przez niego akceptowane. Przejawiają się one w postaci np. lęku, wstydu lub niepokoju czy reakcji nerwicowych. Pomimo zepchnięcia w nieświadomość aktywnie wywierają wpływ na psychikę człowieka.
W potocznym znaczeniu kompleks oznacza niemiły dla osoby temat, który może być związany z cechami charakteru, wyglądu, lub pozycją w społeczeństwie. Wyróżnia się także inne definicje kompleksów:
– według teorii Junga istnieją kompleksy myśli, doświadczeń czy przeżyć obejmujących jedno centralne zdarzenie. Wprowadził pojęcie czasu reakcji na bodziec, który sugerował, czy z danym słowem powiązany jest kompleks,
– według teorii Freuda niektóre kompleksy musi przejść każdy człowiek i go rozwiązać na swój sposób, co powoduje kształtowanie się osobowości, zarówno w negatywnym jak i pozytywnym sensie,
– według Adlera wyróżnia się kompleks niższości, który jest podstawowym motorem innych działań.
W psychologii opisuje się ponad 50 rodzajów kompleksów, z których najbardziej znane są kompleksy Edypa czy Elektry (pragnienie związku seksualnego z osobą płci przeciwnej) czy kompleks kastracyjny (strach u u osobników płci męskiej przed utratą członka w wyniku kastracji przez ojca i jego zazdrość o matkę.